Kinh tế Mỹ trước khả năng tăng trưởng quá nóng?
Nền kinh tế Mỹ có nhiều dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ trong quý 1/2020, với tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) có thể vượt xa cả những dự báo lạc quan nhất, thậm chí trước khi gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD được tung ra – hãng tin CNBC cho hay.
Số liệu do Viện Quản lý nguồn cung Mỹ (ISM) công bố vào đầu tuần cho thấy ngành sản xuất của nước này đạt mức tăng trưởng mạnh nhất kể từ tháng 8/2018. Báo cáo giúp khẳng định đánh giá của giới chuyên gia rằng nền kinh tế Mỹ khởi động năm 2021 trong trạng thái tốt hơn rất nhiều so với dự báo tăng trưởng một con số ở ngưỡng thấp đưa ra hồi cuối năm ngoái.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh Atlanta mới đây dự báo nền kinh tế lớn nhất thế giới tăng trưởng 10% trong 3 tháng đầu năm.
Một báo cáo hôm thứ Sáu tuần trước cho thấy thu nhập cá nhân của người Mỹ tăng 10% trong tháng 1, chủ yếu nhờ vào khoản hỗ trợ tiền mặt trực tiếp 600 USD mỗi người từ gói kích cầu 900 tỷ USD của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Tổng tài sản của các hộ gia đình Mỹ tăng thêm gần 2 nghìn tỷ USD trong tháng, trong khi chi tiêu chỉ tăng 340,9 tỷ USD, tương đương tăng 2,4%.
Những con số trên, cộng thêm với lượng tiền tiết kiệm của người Mỹ tăng thêm gần 4 nghìn tỷ USD, cho thấy không chỉ một nền kinh tế đang phục hồi mạnh, mà xu hướng này sẽ còn tiếp diễn trong cả năm.
“Sự phục hồi hình chữ V về GDP sẽ giữ vững hình chữ V trong nửa đầu năm nay, và có thể đến hết năm”, chuyên gia Ed Yardeni của Yardeni Research nhận xét. “Tuy nhiên, sau quý 1 sẽ không còn sự hồi phục, vì đến lúc đó GDP đã hồi phục hoàn toàn rồi. Tiếp theo, GDP sẽ bước vào thời kỳ tăng trưởng”.
Ở thời điểm cuối năm ngoái, giới chuyên gia kinh tế cho rằng sớm nhất cũng phải đến quý 2 hoặc quý 3 năm nay, nền kinh tế 21,5 nghìn tỷ USD của Mỹ mới hồi lại được phần sản lượng mất mát do Covid-19 gây ra.
Tuy nhiên, sự vững vàng có tính hệ thống kết hợp với chính sách tiền tệ và tài khóa siêu nới lỏng đã giúp thúc đẩy sự hồi phục của kinh tế Mỹ. Trong quý 4/2020, GDP Mỹ tăng 4,1%, đạt mức chỉ còn kém 270 tỷ USD so với GDP cùng kỳ năm trước – thời điểm trước khi Covid ập đến.
“Với hỗ trợ tài khóa mạnh mẽ từ chính phủ liên bang và những bước tiến của chiến dịch tiêm chủng ngừa Covid, tăng trưởng GDP năm nay có thể sẽ đạt mức cao nhất trong nhiều thập kỷ”, Chủ tịch Fed chi nhánh New York, ông John Willims, phát biểu tuần trước.
Thậm chí, đã có những ý kiến cho rằng gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD của ông Biden là không thực sự cần thiết, chí ít là ở quy mô như vậy. Một nền kinh tế đang đứng trước khả năng đạt mức tăng trưởng cả năm 2021 mạnh nhất trong nhiều thập kỷ có lẽ không cần đến một gói kích cầu khổng lồ, nhất là khi chính phủ liên bang có thể thâm hụt ngân sách 2,3 nghìn tỷ USD trong năm nay.
Thị trường tài chính Mỹ gần đây lo ngại rằng tăng trưởng quá nóng có thể đẩy lạm phát tăng vọt, đặc biệt trong bối cảnh Fed tiếp tục giữ chính sách tiền tệ siêu nới lỏng. “Quá nhiều thứ tốt không phả là tốt. Nền kinh tế đang nóng và sẽ càng nóng hơn do chính sách tiền tệ và tài khóa nới lỏng”, ông Yardeni nhận định.
Dù vậy, cũng phải nói thêm rằng một số khu vực của nền kinh tế Mỹ vẫn còn yếu ớt. Trong đó phải kể đến thị trường lao động, đặc biệt của ngành dịch vụ. Ở thời điểm tháng 1 năm nay, số người có việc làm ở Mỹ ít hơn 8,6 triệu người so với thời điểm cách đây 1 năm. Trong cùng khoảng thời gian 1 năm đó, đã có khoảng 4,3 triệu người Mỹ từ bỏ nỗ lực tìm kiếm công ăn việc làm.
Dù tỷ lệ thất nghiệp nói chung ở Mỹ đã giảm về 6,3% từ mức đỉnh 14,8% trong đại dịch, số việc làm trong ngành khách sạn-lưu trú đã giảm hơn 3,8 triệu công việc, và tỷ lệ thất nghiệp trong ngành này vẫn giữ ở mức 15,9%, cao hơn 10 điểm phần trăm so với tháng 1/2020.
“Vấn đề nghiêm trọng nhất hiện nay nằm ở thị trường việc làm. Chúng ta đã mất gần 10 triệu công việc”, chuyên gia kinh tế Mỹ Troy Ludtka của Natixis nhận định. Tuy nhiên, ông Ludtka cũng nhận thấy triển vọng sáng lên của thị trường việc làm Mỹ trong thời gian tới.
“Nền kinh tế đang phục hồi nhanh, và đó là tín hiệu đầy hứa hẹn”, ông nói.
Nhìn chung, các dữ liệu kinh tế Mỹ đang tiếp tục tốt hơn dự báo của Phố Wall, và kỳ vọng rõ ràng của giới đầu tư và các chuyên gia là tăng trưởng sẽ được đẩy nhanh.
“Nhân tố quan trọng nhất là phải vượt qua được virus. Nhưng nền kinh tế đang ở trên một nền móng chắc chắn”, chuyên gia Michelle Meyer của Bank of America Global Research nói, nhấn mạnh sự vững vàng của người tiêu dùng Mỹ trong cuộc khủng hoảng Covid và tin tưởng sự vững vàng đó sẽ duy trì trong năm 2020.
